2 NIEDZIELA ADWENTU – B (10.12.2023)
PROSTUJCIE DROGI DLA PANA (Iz 40,1-5.9.11; Ps 85; 2P 3,8-14; Mk 1,1-8)
- fragment księgi Izajasza jest wezwaniem do przygotowania dróg dla Pana,
- Bóg wzywa by pocieszyć Jego lud (obraz albo niebiańskiej narady, albo obraz powołania prorockiego lub zlecenia posłannictwa prorokom). Zwrot „mój lud” jest aluzją do formuły Przymierza: „Ja będę waszym Bogiem, a wy będziecie Moim ludem”, a więc do samej zbawczej relacji pomiędzy Bogiem a Izraelem, bo tym właśnie jest Przymierze,
- ci, którzy mają pocieszać Boży lud, mają też „przemawiać do serca Jeruzalem. W przekonaniu Semitów serce nie jest siedliskiem uczuć czy emocji (bo taka role spełniają nerki), lecz wszystkich sił człowieka, szczególnie rozumu,
- użyty tu termin „Jeruzalem” nie oznacza wprost miasta Jerozolimy, lecz naród żydowski na wygnaniu, który teraz ma być pocieszony, bo skończył się czas kary i pokuty (czyli niewola babilońska), okres smutku ma przerodzić się w czas radości,
- ma dokonać się powrót z niewoli do Ziemi Obiecanej – ma to być Nowe Wyjście( na wzór wyjścia z Egiptu), jako obraz Bożej interwencji w losy narodu, ale też obraz Bożego zbawienia,
- to Bóg ma poprowadzić swój lud jak Pasterz prowadzi swoją trzodę, ale trzeba przygotować mu drogi,
- przygotowanie dróg ma być zmianą „otoczenia”: doliny mają się podnieść, góry obniżyć, a urwiska i strome zbocza stać się niziną – ma dokonać się zmiana narodu, jego podejścia do Prawa i samego Przymierza,
- dopiero po takim przygotowaniu objawi się Chwała Boża – „oto wasz bóg przychodzi z mocą”
- psalmista dzisiejszy wyraża prośbę o okazanie łaski, a ona jest zbawczym darem Przymierza (dla Izraela),
- deklaruje on, iż będzie od teraz słuchał „tego, co mówi Pan Bóg” – słuchać i strzec Bożych słów to nic innego, jak wypełniać Jego wolę (przestrzegać Prawa),
- Boże zbawienie jest jedynie dla tego, kto boi się Pana, a zatem dla tego, kto słucha Jego słów i nakazów i je wypełnia (nie chodzi o lęk przed Bogiem, lecz o lojalność wobec Jego woli),
- tylko wtedy dary Przymierza będą dostępne dla Izraela – łaska, wierność, sprawiedliwość i pokój,
- w drugim czytaniu św. Piotr poucza, iż Dzień Pański (Paruzja – czas powtórnego przyjścia Jezusa-Mesjasza) przyjdzie na pewno. Jednak nie według naszych obliczeń i oczekiwań,
- Bóg jest wierny swoim obietnicom, więc wypełnią się Jego słowa, ale w czasie przez Niego ustalonym (bo jeden dzień jest jak tysiąc lat i odwrotnie),
- to pozorne zwlekanie z przyjściem jest raczej aktem miłosierdzia i cierpliwości, gdyż celem Jego działań jest zbawienie wszystkich,
- być może Bóg czeka na nasze nawrócenie, daje nam okazje do poprawy (por. 2Krl 14,25-27; Ez 18,23-32; 33,11),
- przyjście Pana jest ukazane w scenerii Dnia Pańskiego. Dzień ten według proroków starotestamentalnych ma być dniem gniewu i kary, ale jedynie dla tych, co porzucili Przymierze, a więc samego Boga, zaś dla tzw. Reszty Izraela, która okazała się wierna, dzień ten będzie czasem zbawienia – czasem wielkiego szczęścia,
- my oczekujemy „nowej ziemi i nowego nieba” – dokona się Nowe Stworzenie – odnowienie człowieka i więzi łączącej nas z Bogiem, a nie końca świata czy czasów,
- mamy być jednak przygotowani na ten wyjątkowy czas – mamy dokonać wysiłku nawrócenia,
- dzisiejsza Ewangelii, choć sama jest dobrą nowiną o Jezusie, to prezentuje nam także osobę Jana Chrzciciela – jako proroka i posłańca, który zapowiada przyjście Mesjasza,
- ewangelia to dobra nowina, wieść , informacja przekazana przez posłańca, herolda (ευαγγελιον – „euangelion” – dobra wiadomość, szczęśliwa nowina; ευαγγελιστης – „euangelistes” – zwiastujący dobra nowinę),
- termin ευαγγελιον oznacza przesłanie o Jezusie, później jednak rozumiano go szerzej: gatunek literacki ukazujący historię Jezusa,
- Marek chce przedstawić Ewangelię o Jezusie, który jest Chrystusem, czyli Mesjaszem, ale też Synem Bożym – to główny temat tej Ewangelii (choć tego określenia brakuje w niektórych rękopisach),
- w relacji Marka Jan Chrzciciel ukazany jest jako poprzednik Jezusa, który w duchu proroka Eliasza ma zapowiedzieć przyjście Mesjasza (o Janie Chrzcicielu jako żydowskim proroku głoszącym konieczność pokuty kilkukrotnie wspomina także Józef Flawiusz w „Dawnych dziejach Izraela”),
- Marek co prawda powołuje się na proroka Izajasza, ale nie jest to dosłowny cytat, lecz nawiązanie do kompilacji tekstów o podobnym wydźwięku,
- to Jan ma przygotować drogę dla przychodzącego Mesjasza – a robi to poprzez „głoszenie chrztu nawrócenia na odpuszczenie grzechów”,
- głoszenie nawrócenia jest charakterystyczne dla starotestamentalnych proroków – grecki zwrot μετάνοια-metanoia oznacza zmianę myślenia, a w konsekwencji i postawy życiowej, zaś pierwotny hebrajski termin שוב-szub zawiera myśl o odwróceniu się, przede wszystkim od grzechu do Boga,
- wezwanie do prostowania dróg jest cytatem z Iz 40,3 (także do Ml 3,1), gdzie prorok zapowiada nowe Wyjście – już nie z Egiptu, ale z Babilonu – Bóg ponownie wyzwoli swój lud i sprowadzi Izraelitów do Jerozolimy ze wszystkich narodów, w których byli rozproszeni. By Izraelici mogli wrócić, główne szlaki musiały być przygotowane, miały być proste i płaskie. Ta zapowiedź uwolnienia i powrotu z niewoli, w tłumaczeniu Septuaginty (LXX) odnoszona jest do Jezusa,
- św. Marek zaznacza, iż cała Judea, a przede wszystkim Jerozolima odpowiada na wezwanie Jana Chrzciciela i podejmuje wysiłek nawrócenia poprzez wyznanie grzechów (podobne znaczenie miały obrzędy Dnia pojednania, wśród których arcykapłan nakładając ręce na wylosowanego kozła i wypowiadając grzechy Izraela przekazywał je symbolicznie na wspomnianego kozła , którego później wypędzano na pustynie przeznaczając go dla Azazela, a w ten sposób uwalniano lud izraelski od tych grzechów),
- pożywienie Jana Chrzciciela (szarańcza i miód leśny) wskazuje na fakt, iż sam zdobywał pokarm, a jego strój (sierść wielbłądzia i pas skórzany) przypominał strój proroka Eliasza (2 Krl 1,8) i tych, co żyli poza społeczeństwem, na osobności,
- Jan ogłasza, iż jest jedynie poprzednikiem Kogoś bardziej zacnego, któremu nie jest godzien nawet rozwiązać rzemyka u Jego sandałów (co czynili jedynie słudzy i niewolnicy), to uniżenie ma zarazem ukazać godność przychodzącego Mesjasza,
- Jan chrzci wodą – w judaizmie istotne są rytualne obmycia, które są znakiem oczyszczenia. Grecki czasownik βαπτιζω „baptizo” oznacza obmyć, umoczyć, zanurzyć lub polać w sensie rytualnym - zazwyczaj obmyć dokonywał sam zainteresowany (pokutnik) , tu tej czynności dokonuje sam Jan, co podkreśla uroczystość znaku,
- zapowiadany przez Jana Chrzciciela Mesjasz ma chrzcić Duchem św.: skoro Mesjasz sam ma być namaszczony Duchem Pańskim to udzieli On siebie innym,
- hebrajski termin רוח-ruah i grecki πνεῦμα-pneuma - może oznaczać „ducha" i „wiatr", Duch św. ma ożywiać, tych których ochrzci Mesjasz,
- dzisiejsza liturgia Słowa wzywa do nawrócenia, bo warto się zbawić; trzeba zmienić sposób myślenia i postępowania, bo w królestwie niebieskim będziemy myśleć po Bożemu. Nasze nawrócenie będzie przygotowaniem dróg (naszych serc) dla przychodzącego Pana.
Ks. Mariusz Woźniak
Comments